Οι δηλώσεις Χριστόφια και η νέα στρατηγική της Λευκωσίας

epikaira.gr

ΤΟΥ ΣΠΥΡΟΥ ΣΟΥΡΜΕΛΙΔΗ

Πολλή σκόνη για ένα… νεύμα

Μια ωραία «πάσα» στον Ντερβίς Έρογλου για να «εγκαταλείψει» και ο Τουρκοκύπριος ηγέτης τη μητέρα-πατρίδα του ή μια «κρίση ειλικρίνειας» στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης με τους Αμερικανούς;
Οι δηλώσεις Χριστόφια περί των μητέρων-πατρίδων που «εισέβαλαν και οι δύο στην Κύπρο» δεν είναι πρωτοφανείς. Το ερώτημα είναι αν η δήλωση εξυπηρετεί κάτι, αν εντάσσεται σε μια διαδικασία διαπραγμάτευσης από τον έμπειρο κ. Χριστόφια. Πρόκειται για ένα πολιτικό «απωθημένο» ή για μια πολιτική ντρίπλα στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων που διεξάγει; Χρειάζεται να επιμερίσει ευθύνες για να προχωρήσει σε συμφωνία με τον Ντερβίς Έρογλου και την Άγκυρα; Ή απλώς επιβεβαιώνει τη διαπίστωση του Γεράσιμου Αρσένη ότι «αυξήθηκε η απόσταση μεταξύ Αθήνας και Λευκωσίας», καλώντας συγχρόνως τον κ. Χριστόφια να μην λειτουργεί ως κοινοτάρχης, αλλά ως πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας;
Οι αναλυτές εκφράζουν δυσκολία –στο δημόσιο λόγο τους– να εξηγήσουν το στόχο και τα κίνητρα για τα οποία ο Πρόεδρος της Κύπρου Δημήτρης Χριστόφιας προχώρησε σε αυτές τις διαπιστώσεις μιλώντας στο Ινστιτούτο Brookings στην Ουάσιγκτον. Η κυπριακή κυβέρνηση προσπάθησε να μεταφράσει ηπιότερα τον όρο «invaded» ως «επέμβαση» και όχι ως «εισβολή», όμως αυτό δεν δίνει απάντηση στο ερώτημα «γιατί τώρα μια τέτοια δήλωση;». (Ο πρόεδρος Χριστόφιας είπε επί λέξει: «The so called motherlands both invaded Cyprus».) Ο ίδιος ο κ. Χριστόφιας έλεγε τον Απρίλιο (Πάσχα): «Συμπατριώτες και συμπατριώτισσες. Ακόμη ένα Πάσχα γιορτάζουμε με την πατρίδα μας διαιρεμένη. Ακόμη ένα Πάσχα με τις πληγές που άνοιξε το δίδυμο έγκλημα σε βάρος του λαού μας, το φασιστικό πραξικόπημα και η τουρκική εισβολή, ανοιχτές και χαίνουσες».
Είναι πολλοί αυτοί που πιστεύουν ότι ο ώριμος πλέον κ. Χριστόφιας, ο ηγέτης του ΑΚΕΛ, είπε αυτό που κρατάει μέσα του –όπως και πολλοί Κύπριοι–, την πίκρα για τα λάθη της Ελλάδας. Ο Γιώργος Παπανδρέου, όταν ρωτήθηκε για τις δηλώσεις του κ. Χριστόφια την περασμένη Πέμπτη, είπε ότι «πρόκειται για μια πάγια θέση του ΑΚΕΛ». Για όσους θυμούνται τα γεγονότα που ακολούθησαν την εισβολή, ήταν αυτή η θέση του ΑΚΕΛ και την εξέφραζε με έντονο τρόπο. Ήταν, άλλωστε και ο Μακάριος που προσέφυγε στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ για να καταγγείλει το σε βάρος του πραξικόπημα. Είναι ό-μως αυτή την ώρα το ερώτημα ποια είναι η ιστορική αλήθεια και τι πιστεύουν γι’ αυτήν οι πολιτικοί;
Η αλήθεια είναι πάντα το ζητούμενο και η μόνη στέρεη βάση για να προχωρήσεις, αν και αυτό δεν ισχύει πάντα στις διεθνείς σχέσεις. Και είναι αλήθεια, βεβαίως, πως η χούντα των συνταγματαρχών επέτρεψε ένα ακόμα πραξικόπημα στην Κύπρο, το οποίο άναψε το πράσινο φως για την τουρκική εισβολή με την αμερικανοβρετανική κάλυψη.

Η… ασυγκίνητη Άγκυρα

Αυτή την ώρα όμως το ζητούμενο είναι αν η δήλωση Χριστόφια εξυπηρετεί μια τυχόν συμφωνία με τους Τουρκοκύπριους. Αν, δηλαδή, ο ηγέτης του ΑΚΕΛ δίνει μια πάσα στον Έρογλου να απομακρυνθούν και οι δύο από τις μητέρες-πατρίδες που επενέβησαν πληγώνοντας την Κύπρο. Η Άγκυρα και ο Έρογλου δεν πρόκειται να συγκινηθούν από τις ιστορικές αλήθειες, γιατί πολύ απλά έπειτα από 36 χρόνια κατοχής είναι πολλά αυτά που έχουν αλλάξει. Ο Έρογλου, άλλωστε, είναι γνωστός για τη θέση του ότι το Κυπριακό «έχει ήδη λυθεί με την εισβολή των Τούρκων».
Μένει να δούμε αν πράγματι οι διαπραγματεύσεις βρίσκονται σε κάποιο ικανοποιητικό σημείο. Κάτι τέτοιο δεν φαίνεται. Οι τυχόν υποχωρήσεις του κ. Χριστόφια δεν πρόκειται να κάμψουν την Άγκυρα. Όσες κι αν κάνει και όσο κι αν κατηγορηθεί ο κ. Χριστόφιας, το Κυπριακό για την κυβέρνηση Ερντογάν είναι μέρος της διαπραγμάτευσης με την Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Είναι μέρος του συνολικού παζαρέματος με τις μεγάλες δυνάμεις, γι’ αυτό και οι διαπραγματεύσεις Έρογλου – Χριστόφια, ή παλαιότερα Ταλάτ – Χριστόφια, έχουν μικρότερη σημασία από αυτή που πολλάκις τους αποδίδεται. Η ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ ηταν πράγματι η πρώτη «νίκη» των Ελληνοκύπριων, η οποία και ισορρόπησε κάπως τη ζυγαριά στην οποία είχαν ζύγια (τα όπλα) μόνο οι Τούρκοι. Είναι όμως αυτός ένας λόγος παραπάνω για να μην προχωρήσει η Άγκυρα σε λύση, αν το αντάλλαγμα δεν είναι απείρως μεγαλύτερο. Ειδικά, δε, τώρα που η οικονομική της ανάπτυξης είναι ραγδαία.

Σχέσεις Αθήνας – Λευκωσίας

Μένει λοιπόν να επανακαθοριστεί η στρατηγική και η τακτική της Αθήνας και της Λευκωσίας. Φαίνεται πως εξακολουθούν να υπάρχουν δύο βασικές τάσεις στην Κύπρο και στην Ελλάδα.
Η πρώτη, η επίσημη, είναι η επίλυση του Κυπριακού όσο το δυνατό γρηγορότερα με κάποιο συμβιβασμό. Είναι αυτή που είχε δει στο Σχέδιο Ανάν μια κάποια ευκαιρία.
Η δεύτερη εκφράστηκε από τον πρώην υπουργό Άμυνας, τον εμπνευστή του ενιαίου αμυντικού χώρου, Γεράσιμο Αρσένη. Μιλώντας την προηγούμενη εβδομάδα σε εκδήλωση που οργάνωσε το Παγκύπριο Εθνικολαϊκό Απελευθερωτικό Μέτωπο στη Λευκωσία, τόνισε δύο πράγματα:
• Αυξήθηκε η απόσταση μεταξύ Αθήνας και Λευκωσίας χαρακτηρίζοντας «ανοησία» το δόγμα «η Λευκωσία αποφασίζει και η Ελλάδα ακολουθεί».
• Ο πρόεδρος Χριστόφιας πρέπει να πάψει να λειτουργεί ως κοινοτάρχης αλλά ως πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Ο κ. Αρσένης μίλησε για διολίσθηση από πάγιες θέσεις, με κίνδυνο να βρεθούμε με λύσεις πίσω και από το Σχέδιο Ανάν.
Το ερώτημα για όλους (μας) είναι αν σωστά έχει εκτιμηθεί η νέα πραγματικότητα, η ταχύτητα των εξελίξεων πέραν του Κυπριακού. Δυστυχώς η Κύπρος αποτελεί μήλο της έριδος μεταξύ μεγάλων δυνάμεων, δίπλα σε ένα τεράστιο πρόβλημα, το Μεσανατολικό. Η ταχύτητα των εξελίξεων στην ευρύτερη περιοχή επιβάλλει επανεξέταση της κατάστασης. Χρειάζεται μια νέα σύνθεση απόψεων και προτάσεων, νέες ισορροπίες και αντοχή, γιατί το Κυπριακό δεν πρόκειται να λυθεί από μόνο του ως ένα ξεχωριστό πρόβλημα, όποια κι αν είναι η ιδιομορφία του. Σε ό,τι αφορά, δε, τα ανοίγματα Χριστόφια προς τον Έργολου γρήγορα θα ξεχαστούν. Πολλή σκόνη για ένα νεύμα…