Ο ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Ο ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Μετά την κατάληψη της Αλβανίας το 1939, η Ιταλία δείχνει επιθετικές διαθέσεις προς την Ελλάδα:

1. τορπιλισμός του αντιυορπιλικού «Έλλη» στην Τήνο (15 Αυγούστου 1940)
2. τελεσίγραφο με το οποίο ζητά την ελεύθερη δίοδο των ιταλικών σρτατευμάτων από το έδαφος της Ελλάδας (28 Οκτωβρίου 1940)

Ο Μεταξας αρνείται, ο ελληνικός λαός με ενθουσιασμό προετοιμάζεται για τον πόλεμο που για την Ελλάδα κράτησε 216 μέρες ( 28 Οκτωβρίου 1940 – 31 Μαϊου 1941) και διαιρείται σε 3 περιόδους:

1. 28 Οκτωβρίου 1940 – 13 Νοεμβρίου 1940 : απώθηση των Ιταλών εισβολέων

2. 14 Νοεμβρίου 1940 – 28 Δεκεμβρίου 1940 : επίθεση κατά των Ιταλών και απώθησή τους στη Β. Ήπειρο

3. 29 Δεκεμβρίου 1940 – 5 Απριλίου 1941 : απώθηση της «εαρινής επίθεσης» και συντριβή των Ιταλών

Το ναυτικό :

προστατεύει τις μεταφορές , στρατιωτικές ή εμπορικές των Ελληνων, εμποδίζει τις μεταφορές των Ιταλών, προστατεύει τις ακτές μας από τους εχθρούς

• 6 – 24 Απριλίου : προσπάθεια του ελληνικού στρατού να απωθήσει τους Γερμανούς στα βόρεια σύνορα της χώρας

· 24 Απριλίου : συνθηκολόγηση, η κυβέρνηση και ο βασιλιάς εγκαταλείπουν τη χώρα, η αντίσταση συνεχίζεται στην Κρήτη

• 31 Μαϊου : η Κρήτη υποκύπτει

Είναι σημαντική η αντίσταση της Ελλάδας από την Αλβανία μέχρι την Κρήτη γιατί :

1. ενθαρρύνονται οι λαοί της Ευρώπης αφού καταστράφηκε το γόητρο του Μουσολίνι
2. επηρεάζei τη στάση του αμερικανικού λαού
3. η αντίσταση στην Κρήτη προκαλεί την καταστροφή σημαντικών γερμανικών δυνάμεων
4. ο Χίτλερ καθυστερεί την επίθεση στη Σοβιετική Ενωση

ΚΑΤΟΧΗ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ

Α. Η «ΝΕΑ ΤΑΞΗ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ» ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

· 27 Απριλίου 1941 οι Γερμανοί μπαίνουν στην Αθήνα και ορκίζουν κυβέρνηση συνεργατών με πρωθυποθργό τον Γεώργιο Τσολάκογλου

· διαιρούν την Ελλάδα σε ζώνες κατοχής με τους Ιταλούς και τους Βουλγάρους

· η Ελλάδα καταβάλλει τεράστια ποσά για τα έξοδα συντήρησης των Γερμανών που δεσμεύουν όλο τον πλούτο της χώρας

· ο ελληνικός πληθυσμός υποφέρει από την έλλειψη των απαραίτητων αγαθών

· ο πληθωρισμός καλπάζει και οι μισθοί εκμηδενίζονται

· εμφανίζεται το φαινόμενο της «μαύρης αγοράς», της πώλησης τροφίμων κυρίως σε υπέρογκες τιμές από μερικούς αδίστακτους έμπορους

· ο τρομερός χειμώνας του 1941-1942 αφήνει 300.000 νεκρούς από πείνα στις πόλεις

Β. Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ

· Τα λαϊκά συσσίτια από επαγγελματικές οργανώσεις και συλλόγους εργαζομένων είναι η πρώτη αυθόρμητη αντιστασιακή πράξη

· Το κατέβασμα της γερμανικής σημαίας από την Ακρόπολη από τους Μανώλη Γλέζο και Αποστόλη Σάντα ήταν ισχυρό χτύπημα για τους Γερμανούς

· Σιγά – σιγά σχηματίζονται οι αντιστασιακές οργανώσεις , ΕΔΕΣ, ΕΚΚΑ, ΕΑΜ που είναι η πιο μαζική οργάνωση από όλες και ιδρύθηκε από αριστερά κόμματα

· Οι οργανώσεις έχουν ένα άμεσο και ένα απώτερο στόχο:

1. τον αγώνα κατά των κατακτητών και την απελευθέρωση της Ελλάδας

2. την αλλαγή στην κοινωνική, οικονομική, πολιτική και πολιτιστική ζωή της χώρας για τη δημιουργία ενός σταθερού δημοκρατικού πολιτεύματος

Γ. Ο ΑΓΩΝΑΣ ΣΤΑ ΒΟΥΝΑ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΠΟΛΕΙΣ

· 28-29 Σεπτεμβρίου 1941 στη Δράμα εκτελούνται 3000 αγωνιστές από τους Βουλγάρους

· Καθημερινές εκτελέσεις από τα στρατεύματα κατοχής σε χωριά της Κεντρικής Ελλάδας

· Από τις αρχές του 1942 η αντίσταση του ελληνικού λαού γίνεται μαζική

· Ελλάδα και Γιουγκοσλαβία είχαν τη μαζικότερη αντίσταση στην Ευρώπη

· Φεβρουάριος 1942, ιδρύεται ο Εθνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός (ΕΛΑΣ) με αρχηγό τον Αρη Βελουχιώτη

· Σε μεγάλες περιοχές της Κεντρικής Ελλάδας απελευθερώνονται χωριά και λειτουργεί η τοπική αυτοδιοίκηση υπό την ηγεσία του ΕΑΜ και σημειώνεται πνευματική και πολιτιστική ανάπτυξη

· Ιδρύονται ένοπλα τμήματα και από τις άλλες αντιστασιακές οργανώσεις

· 25 Νοεμβρίου 1942: η σπουδαιότερη αντιστασιακή ενέργεια , η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου. Συνεργάστηκαν όλες οι οργανώσεις με Αγγλους που είχαν έρθει στην Ελλάδα

· Καθυστέρησε ο ανεφοδιασμός των Γερμανών στην Αφρική

· 25 Μαρτίου 1942 η πρώτη φοιτητική διαδήλωση στην Αθήνα

· 22 Απριλίου η πρώτη καθολική απεργία

· 28 Φεβρουαρίου 1943 κηδεία του Κωστή Παλαμά, αφορμή για αυθόρμητη διαδήλωση

· 5 Μαρτίου 1943 γενική απεργία

· 22 Ιουλίου στη Θεσσαλονίκη διαδήλωση πνίγεται στο αιμα

· Τα «τάγματα ασφαλείας» ήταν συνεργάτες των Γερμανών και συμμετείχαν στην καταδίωξη και τις εκτελέσεις πατριωτών

• 13 Δεκεμβρίου 1943 οι Γερμανοί εκτελούν στα Καλάβρυτα 1101 άτομα,ανάμεσά τους παιδιά και βρέφη
• Στη διάρκεια της Κατοχής εκτελέστηκαν 49.188 Έλληνες από τους Ιταλούς, τους Γερμανούς και τους Βουλγάρους

Δ. ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΚΡΙΣΗΣ

· Ενώ στην αρχή οι 3 αντστασιακές οργανώσεις συνεργάζονταν, από τα μέσα του 1943 άρχισε ο ανταγωνισμός μεταξύ τους.Η αντίθεση εκδηλώθηκε από τις άλλες 2 οργανώσεις εναντίον του ΕΑΜ γιατί είχε πολιτική κυριαρχία.Οι Άγγλοι ενώ βοήθησαν οικονομικά όλες τις οργανώσεις στην αρχή, στράφηκαν προς τον ΕΔΕΣ και το ΕΚΚΑ στη συνέχεια. Έτσι ξεσπάει ένοπλη ρήξη μεταξύ των οργανώσεων

· 10 Μαρτίου 1944 το ΕΑΜ σχηματίζει ένα είδος κυβέρνησης (ΠΕΕΑ) που έχει 3 στόχους:

1. την απελευθέρωση

2. τη διοίκηση των ελεύθερων περιοχών

3. τη λαϊκή κυριαρχία σε όλη τη χώρα

Τα μέλη της Π.Ε.Ε.Α. Από αριστερά προς τα δεξιά διακρίνονται οι: Κ. Γαβριηλίδης, Στ. Χατζήμπεης, Aγγελος Aγγελόπουλος, Στρατηγός Μανόλης Μάντακας, Γιώργ. Σιάντος, Πέτρος Κόκκαλης, Αλεξ. Σβώλος, Ιωακείμ Κοζάνης, Ευρ. Μπακιρτζής, Ηλίας Τσιριμώκος και Νίκος Ασκούτσης. 
Σπ. Μελετζή, Με τους αντάρτες στα βουνά, Αθήνα 1996, εικ. 102.

• Για πρώτη φορά σε καταχόμενη χώρα γίνονται εκλογές στο τέλος Απριλίου και εκλέγεται το Εθνικό Συμβούλιο, δεύτερη νόμιμη κυβέρνηση εκτός από εκείνη που είχε καταφύγει στο Κάιρο

· Η νέα κυβέρνηση επιδιώκει την αντικατάσταση της κυβέρνησης του Τσουδερού (στο Κάιρο) και το σχηματισμό κυβέρνησης εθνικής ενότητας, γι’αυτό ζητάει την παραίτηση του Τσουδερού. Αυτός αρνείται

· Ανταρσία και διάλυση του ελληνικού εκστρατευτικού σώματος

στην Αίγυπτο

· Παραίτηση Τσουδερού

· Πρωθυπουργός ο Γεώργιος Παπανδρέου

· Μάιος 1944 Διάσκεψη του Λιβάνου με τη συμμετοχή όλων των κομμάτων και των οργανώσεων που αποφασίζει τη συγκρότηση κυβέρνησης εθνικής ενότητας με πρωθυπουργό τον Παπανδρέου και τη συμμετοχή της ΠΕΕΑ

· 12 Οκτωβρίου 1944 οι Γερμανοί εγκαταλέιπουν την Αθήνα

· 18 Οκτωβρίου έρχεται η νέα κυβέρνηση στην Αθήνα