Με τα Συστήματα Αυτόματης Αναγνώρισης πλοίων να μεταδίδουν στοιχεία μέσω δορυφόρου, η ασφάλεια των πλοίων, στην οποία οφείλουν και την ύπαρξή τους, ίσως να απειλείται παραπάνω από ό,τι διαφυλάσσεται.
Tο AIS δημιουργήθηκε ως βοήθημα για τον αξιωματικό φυλακής, αλλά και για να επιτρέπει στις ναυτικές αρχές να εντοπίζουν και να παρακολουθούν τις κινήσεις των πλοίων.
Ωστόσο, στην εποχή της δωρεάν πληροφόρησης και της εύκολης και γρήγορης εξέλιξης και μεταβίβασης τεχνολογιών και αυτή η εφεύρεση έπεσε θύμα κατάχρησης, δημιουργώντας ζητήματα ασφαλείας.
Το Σύστημα Αυτόματης Αναγνώρισης Πλοίων (AIS) είναι, όπως συνεπάγεται και από τα αρχικά του, ένα σύστημα αυτόματου εντοπισμού και αναγνώρισης πλοίων, τα οποία εκπέμπουν μέσω των θαλάσσιων συχνοτήτων VHF.
Σκοπός του είναι να διασφαλίσει την ασφάλεια του καραβιού μέσω της ανταλλαγής σχετικών πληροφοριών με άλλα πλοία και σταθμούς VTS (Vessel Tracking Services – σύστημα κυκλοφορίας πλοίων) που βρίσκονται στη στεριά.
Πληροφορίες όπως η ταυτότητα του πλοίου, η θέση του, η πορεία του και η ταχύτητά του μπορούν να απεικονίζονται σε μια οθόνη ή στους ηλεκτρονικούς χάρτες ECDIS.
Από τις 31 Δεκεμβρίου του 2004 όλα τα εμπορικά πλοία άνω των 300 κόρων και όλα τα επιβατηγά πλοία ανεξαρτήτως μεγέθους είναι υποχρεωμένα να φέρουν εξοπλισμό AIS, σύμφωνα με το κανονισμό της Διεθνούς Συνθήκης SOLAS (Safety of Life at Sea) του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού, η οποία ψηφίστηκε το 2000.
Εκτιμάται ότι πάνω από 40.000 πλοία είναι εξοπλισμένα με AIS. Ορισμένα από τα προγράμματα που δημιουργήθηκαν για την αποκωδικοποίηση των πληροφοριών που μετέδιδαν τα AIS, έδιναν τη δυνατότητα στο χρήστη να αναμεταδίδει τις πληροφορίες σε τοπικό ή διεθνή δίκτυο.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα και τη μετάδοση των δεδομένων στο διαδίκτυο, άνευ περιορισμών.
Ο IMO αναγκάστηκε να εκδώσει την εξής ανακοίνωση: «Η δημοσίευση στον παγκόσμιο ιστό ή οπουδήποτε αλλού δεδομένων AIS, τα οποία εκπέμπονται από πλοία μπορεί να αποβεί επιζήμια στην ασφάλεια των πλοίων και των λιμενικών εγκαταστάσεων και υπονομεύει τις προσπάθειες του Οργανισμού και των κρατών-μελών όσον αφορά στη βελτίωση της ασφάλειας της διεθνούς ναυτιλιακής βιομηχανίας».
Σε τι ακριβώς χρησιμεύει το AIS;
Πρωταρχικός σκοπός της ευρείας εφαρμογής του Συστήματος Αυτόματης Αναγνώρισης Πλοίων και της συμπερίληψής του ως αναγκαίου εξοπλισμού στα πλοία υπό τους κανονισμούς SOLAS ήταν και είναι η ασφάλεια στη ναυσιπλοΐα.
Η κύρια εφαρμογή του AIS έγκειται στην αποτροπή των ναυτικών ατυχημάτων και ειδικότερα όσον αφορά στις συγκρούσεις πλοίων.
Όταν ένα βαπόρι ταξιδεύει, η θέση, οι κινήσεις και η ταυτότητα των πλοίων στη γύρω περιοχή αποτελούν κρίσιμα στοιχεία, ώστε ο αξιωματικός γέφυρας να ξέρει τι κινήσεις θα κάνει για να αποφύγει τις συγκρούσεις με άλλα πλοία και τις προσκρούσεις με ξέρες ή βράχια.
Στο παρελθόν για αυτό το σκοπό υπήρχε η οπτική παρακολούθηση με το γυμνό μάτι ή με κιάλια, η ανταλλαγή ακουστικών σινιάλων ή μηνυμάτων με σφυρίχτρες ή μέσω VHF, και το ραντάρ ή ARPA –βοήθημα αυτόματης χάραξης στίγματος και πορείας στο χάρτη με ραντάρ.
Ωστόσο, αυτές οι μέθοδοι έχουν και τα μειονεκτήματά τους, καθώς η έλλειψη σαφούς και έγκυρης αναγνώρισης των πλοίων στην οθόνη και οι καθυστερήσεις στον εντοπισμό και τον υπολογισμό των κινήσεων των πλοίων της περιοχής –ειδικά σε πολυσύχναστα νερά– ορισμένες φορές εμπόδιζαν τη σωστή λήψη μέτρων για την αποτροπή της σύγκρουσης.
Τα δεδομένα που μεταδίδονται μέσω AIS, αν και περιορίζονται στις πιο βασικές πληροφορίες, μπορούν να απεικονιστούν στην ίδια οθόνη του ραντάρ ή και του ηλεκτρονικού χάρτη δίνοντας ταυτόχρονα πολύτιμες πληροφορίες.
Επίσης, σε περιοχές και λιμάνια με μεγάλη κίνηση, το AIS δίνει σημαντικές πληροφορίες όσον αφορά στις κινήσεις των πλοίων της περιοχής σε τοπικούς σταθμούς VTS, οι οποίοι έχουν μια πιο πλήρη εικόνα της κατάστασης ανά πάσα στιγμή.
Μια ακόμα πολύτιμη εφαρμογή του AIS παρατηρείται κατά τη διάρκεια επιχειρήσεων αναζήτησης και διάσωσης πλοίων και των πληρωμάτων τους, καθώς είναι σημαντικό για τις αρμόδιες αρχές να γνωρίζουν με ακρίβεια τη θέση των υπόλοιπων πλοίων στην περιοχή ή των ατόμων που βρίσκονται σε κίνδυνο.
Το AIS προσφέρει επιπρόσθετες πληροφορίες και επίγνωση των διαθέσιμων πόρων για επί τόπου δράση. Τέλος, το AIS δημιουργήθηκε για να μπορεί να μεταδίδει στίγμα και άλλα δεδομένα και από πλοηγητικά βοηθήματα, τα οποία είτε βρίσκονται στη στεριά, όπως οι φάροι, είτε στο νερό, όπως οι σημαδούρες.
Το AIS προσφέρει στους ναυτικούς τη δυνατότητα έγκυρης πληροφόρησης σχετικά με:
-Στατικά δεδομένα, όπως το Διεθνές Διακριτικό Σήμα, το όνομα, τον αριθμό αναγνώρισης IMO, τον τύπο του και τις διαστάσεις του πλοίου.
-Δεδομένα σχετικά με το ταξίδι, όπως βύθισμα, είδος φορτίου, προορισμό, και αναμενόμενο χρόνο άφιξης του πλοίου.
-Δυναμικά δεδομένα, όπως την ώρα, τη θέση του πλοίου (γεωγραφικό πλάτος και μήκος), την πορεία, την πορεία ως προς το βυθό, την ταχύτητα , το ρυθμό που στρίβει και την κατάσταση πλεύσης.
Επίσης, το πλοίο μπορεί να δεχθεί πληροφορίες όχι μόνο από άλλα καράβια, αλλά και από αρμόδιες αρχές στην ξηρά όπως την Υπηρεσία Κυκλοφορίας Πλοίων.
Το AIS βοηθάει τους ναυτικούς στο να έχουν καλύτερη και πιο έγκυρη επίγνωση της κατάστασης γύρω τους και επιτρέπει πιο αποτελεσματικές και έγκυρες ρυθμίσεις όσον αφορά στο πέρασμα των πλοίων σε πολυσύχναστα νερά.
Επιπλέον, δίνει στην Ακτοφυλακή μια πιο πλήρη για την κυκλοφορία των πλοίων, η οποία δεν είναι δυνατό να αποκτηθεί μόνο με το ραντάρ. Το AIS, το οποίο εκπέμπει στη ναυτική συχνότητα του VHF, δουλεύει ως ένα σύστημα μετάδοσης που λειτουργεί ως αναμεταδότης.
Έχει τη δυνατότητα επεξεργασίας άνω των 4.500 αναφορών το λεπτό και ενημερώνεται κάθε δύο δευτερόλεπτα περίπου. Έτσι, τα δεδομένα που μεταδίδονται μέσω AIS είναι σχεδόν σε πραγματικό χρόνο και λαμβάνονται από όλα τα πλοία που το διαθέτουν, αλλά και τους σταθμούς στην ξηρά που βρίσκονται στην εμβέλειά του.
Το πλεονέκτημα μιας συνεχούς και αυτόματης ανταλλαγής δεδομένων είναι ότι όλοι όσοι βρίσκονται στο βεληνεκές του σήματος έχουν πρόσβαση σε αυτές τις πληροφορίες.
Και μάλιστα επειδή τα δεδομένα είναι σε ψηφιακή μορφή, το λογισμικό μπορεί να τροποποιηθεί σύμφωνα με τις απαιτήσεις των αξιωματικών, με αποτέλεσμα να μειώνεται η ανάγκη για ακουστικές συναλλαγές μέσω ραδιοφώνου.
Σύστημα Αναγνώρισης και Παρακολούθησης Πλοίων Μεγάλης Εμβέλειας (LRIT)
Στις αρχές του έτους ένα νέο σύστημα εντοπισμού και αναγνώρισης πλοίων ήρθε να συμπληρώσει το AIS. Πρόκειται για το LRIT, δηλαδή το Σύστημα Αναγνώρισης και Παρακολούθησης Πλοίων Μεγάλης Εμβέλειας.
Ο κανονισμός για το νέο σύστημα υιοθετήθηκε κατά 81η συνεδρίαση της Επιτροπής Ναυτικής Ασφάλειας του IMO, τον Μάιο του 2006. Ξεκίνησε να εφαρμόζεται από την 1η Ιανουαρίου του 2008 και αφορά στα πλοία που κατασκευάστηκαν μετά τις 31 Δεκεμβρίου του 2008.
Αυτά, λοιπόν, είναι υποχρεωμένα να φέρουν εξοπλισμό κατάλληλο για LRIT, ενώ τα πλοία που κατασκευάστηκαν πριν από αυτή την ημερομηνία θα πρέπει να αποκτήσουν τον εξοπλισμό LRIT σταδιακά, σύμφωνα με χρονοδιάγραμμα του ΙΜΟ. Από την 1η Ιανουαρίου του 2009 ξεκίνησαν και οι πρώτες αναμεταδόσεις του LRIT από πλοία σε σταθμούς του Καναδά και των ΗΠΑ..
Το AIS και το LRIT κάνουν παρόμοια πράγματα, χρησιμοποιώντας όμως διαφορετικές τεχνολογίες.
Οι διαφορές τους είναι κυρίως τρεις. Πρώτον, η εμβέλεια. Το AIS μπορεί να μεταδίδει στη συχνότητα και εμβέλεια των ραδιοκυμάτων, ενώ το LRIT, όπως υπονοούν και τα αρχικά του ονόματος, έχει εμβέλεια περίπου 1.000 ναυτικών μιλίων. Δεύτερον, η συχνότητα αναμετάδοσης και οι δέκτες των δεδομένων.
Ενώ το AIS δέχεται και μεταδίδει δεδομένα σχεδόν σε πραγματικό χρόνο, το LRIT μεταδίδει πληροφορίες κάθε έξι ώρες, καθώς οι διεθνείς κανονισμοί θέλουν τα πλοία να μεταδίδουν αυτόματα τη θέση τους στο νηολόγιό τους τέσσερις φορές την ημέρα.
Και τρίτον, τα δεδομένα του AIS μεταδίδονται αυτόματα σε όλους του πομπούς AIS που βρίσκονται στη σωστή εμβέλεια, ενώ τα δεδομένα του LRIT προφυλάσσονται. Δηλαδή, σύμφωνα με τον IMO, τα δεδομένα του LRIT θα είναι διαθέσιμα μόνο σε εξουσιοδοτημένους αποδέκτες και έχουν ήδη συνταχθεί κανονισμοί για τη διαφύλαξή τους.
Με λίγα λόγια, ο IMO μη θέλοντας να επαναλάβει «λάθη του παρελθόντος», φρόντισε να διαφυλάξει τα δεδομένα του LRIT πριν εφαρμοστεί το σύστημα, όπως έγινε με το AIS.
To LRIT αποτελεί πρόταση της Αμερικάνικης Ακτοφυλακής μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 στις Η.Π.Α.
Η Αμερικανική Ακτοφυλακή ήθελε ένα σύστημα εντοπισμού και των 50.000 περίπου πλοίων του παγκόσμιου στόλου. Το LRIT της επιτρέπει να εντοπίζει τη θέση των πλοίων που πλησιάζουν στα 1.000 ναυτικά μίλια από τις ακτές της. Κάθε κράτος έχει το δικαίωμα να ζητήσει τις πληροφορίες του LRIT που μεταδίδουν τα πλοία στα νηολόγιά τους, με προορισμό τα χωρικά τους ύδατα.
Στις 2 Οκτωβρίου του 2007, τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποφάσισαν να δημιουργήσουν Κέντρο Δεδομένων LRIT της E.E. (EU LRIT DC), το οποίο διευθύνει η Κομισιόν σε συνεργασία με τα κράτη-μέλη μέσω της EMSA (Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ναυτικής Ασφάλειας). Σύμφωνα με την EMSA, σκοπός του EU LRIT DC είναι η ναυτική ασφάλεια, η αναγνώριση και διάσωση και η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος.
Ναυτική Ασφάλεια;
Η συνύπαρξη του AIS και του LRIT θέτουν μια σειρά από ερωτήματα: Γιατί τα πλοία χρειάζεται να είναι εξοπλισμένα και με τα δύο συστήματα; Γιατί προστατεύουμε τα δεδομένα του LRIT και όχι του AIS; Τελικά, πού βοήθησαν το AIS και το LRIT, όταν ναυτιλιακές αρχές ανά τον κόσμο έψαχναν επί δύο εβδομάδες το ARCTIC SEA;
Ο IMO θα απαντήσει –όχι απολύτως ικανοποιητικά– ότι είναι θέμα εμβέλειας. Το AIS έχει μικρή εμβέλεια (περίπου 40 ναυτικά μίλια) και χρησιμοποιείται μεταξύ πλοίων και για το συντονισμό της κυκλοφορίας στα λιμάνια για ασφάλεια. Από την άλλη, το LRIT έχει μεγάλη εμβέλεια και χρησιμοποιείται μόνο από ειδικές υπηρεσίες αρμόδιες για την ασφάλειά μας.
Και αυτή ήταν όντως η πραγματικότητα μέχρι πρότινος. Ωστόσο, από τότε που τα δεδομένα του AIS μεταδίδονται μέσω δορυφόρου, η εμβέλειά του έχει πάψει να είναι περιορισμένη.
Η αμερικάνικη εταιρεία δορυφόρων Orbcomm θα χρειαστεί μόλις 24 δορυφόρους στο μέγεθος μικρών ψυγείων, ώστε να μπορέσει να παρέχει πλήρη κάλυψη των μεταδόσεων AIS όλων των πλοίων του παγκόσμιου στόλου και σκοπεύει να έχει και τους 24 σε τροχιά ως το 2013.
Οι ΗΠΑ ανέθεσαν στην Orbcomm να αναπτύξει ένα σύστημα παρακολούθησης όλων των πλοίων γύρω από τις ακτές της. Όμως, το σύστημα της Orbcomm των 24 δορυφόρων σε τροχιά μόλις 825 χλμ. πάνω από τη Γη, θα μπορεί να εντοπίζει τα πλοία σε όλο τον κόσμο, ακόμα και στις πολικές περιοχές.
Το 2007 η Νορβηγία ολοκλήρωσε το σχεδιασμό του δικού της συστήματος εντοπισμού δεδομένων AIS από το διάστημα, με σκοπό να έχει μια καλύτερη και πιο ολοκληρωμένη εικόνα των δραστηριοτήτων στους ωκεανούς εντός των χωρικών της υδάτων.
Η κυβέρνηση ζήτησε από τη νορβηγική εταιρεία Kongsberg Seatex να δημιουργήσει ένα δέκτη AIS, ο οποίος θα τοποθετηθεί σε ειδική δορυφορική πλατφόρμα καναδέζικου σχεδιασμού. Το χρονοδιάγραμμα εκτόξευσης του δορυφόρου στο διάστημα θα πραγματοποιηθεί στα τέλη του 2009 ή μέσα στο 2010.
Σύμφωνα με δηλώσεις του αντιπροέδρου της AIS κ. Greg Flessate, η Orbcomm έχει μεγάλη πείρα όσον αφορά στο να δουλεύει με συστήματα που περιλαμβάνουν τη μετάδοση δεδομένων από μηχανή σε μηχανή μέσω των ήδη υπαρχόντων δορυφόρων της. Υποστήριξε ότι έχουν τοποθετηθεί αρκετοί μηχανισμοί για τη διαφύλαξη των δεδομένων.
Η Orbcomm θα ξεκινήσει να εκτοξεύει του δορυφόρους εντοπισμού δεδομένων του AIS από τα τέλη του 2010. Ο κάθε δορυφόρος θα ζυγίζει περίπου μισό τόνο και ήδη έξι από τους δορυφόρους M2M της εταιρείας έχουν τη δυνατότητα εντοπισμού δεδομένων AIS.
Οι δορυφόροι έχουν, επίσης, τη δυνατότητα να εντοπίζουν σινιάλα AIS σε περιοχή 3.000 ν.μ. χωρίς να χάνουν δεδομένα ή να μπερδεύουν το ένα πλοίο με το άλλο.
Η δορυφορική αναμετάδοση των δεδομένων AIS θέτει υπό αμφισβήτηση την αξία της επιμονής του IMO για τη χρήση του LRIT, που θέλει τα πλοία να μεταδίδουν πληροφορίες σχετικά με την ταυτότητά τους, τη θέση και την ώρα της εν λόγω θέσης κάθε έξι ώρες στο νηολόγιό τους με πρόσβαση σε αυτές από τα παράκτια κράτη.
Από τον περασμένο Ιούνιο αναμένεται από τα εθνικά νηολόγια να επιθεωρούν πλοία, ώστε να διασφαλίσουν ότι έχουν τον κατάλληλο εξοπλισμό για LRIT.
Μήπως τελικά η «εκτόξευση στο διάστημα» του AIS, καταστήσει το LRIT περιττό; Ειδικά όσον αφορά στις επιχειρήσεις αναζήτησης και διάσωσης, ποια μετάδοση θα αποβεί πιο χρήσιμη; Αυτή που έχει να ανανεωθεί έξι ώρες ή αυτή που είναι σε πραγματικό χρόνο;
Ωστόσο, με την τρομοκρατία και ειδικότερα την πειρατεία να οργιάζουν τα τελευταία χρόνια, τα δεδομένα που εκπέμπουν τα συστήματα αυτόματης αναγνώρισης πλοίων αποτελούν «χρυσό» στα «λάθος χέρια».
Ήδη τα δεδομένα AIS κυκλοφορούν ανενόχλητα στο διαδίκτυο, τώρα που οι δορυφόροι μπορούν να διαβάσουν και το ίντερνετ να μοιράσει δεδομένα AIS από το διάστημα!
Όσον αφορά στα επιχειρήματα των ΗΠΑ ότι το LRIT χρησιμεύει στην αντιτρομοκρατική ασφάλεια, με δυσκολία κάποιος θα πιστέψει ότι η θέση του πλοίου ανά έξι ώρες (ή ακόμα και ανά πάσα στιγμή) θα εμποδίσει τρομοκράτες να εισβάλλουν στα χωρικά της ύδατα προτού να είναι αργά. Κυρίως αν σκεφτεί κανείς ότι οι αρμόδιες αρχές δεν έχουν περισσότερες πληροφορίες για το ποιος είναι πάνω στο πλοίο –όπου βρίσκεται και η ουσία– από ό,τι είχαν και πριν το LRIT ή το AIS.
Αναδημοσίευση από το περιοδικό ΕΦΟΠΛΙΣΤΗΣ,τεύχος ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ (www.efoplistis.gr )
Tο AIS δημιουργήθηκε ως βοήθημα για τον αξιωματικό φυλακής, αλλά και για να επιτρέπει στις ναυτικές αρχές να εντοπίζουν και να παρακολουθούν τις κινήσεις των πλοίων.
Ωστόσο, στην εποχή της δωρεάν πληροφόρησης και της εύκολης και γρήγορης εξέλιξης και μεταβίβασης τεχνολογιών και αυτή η εφεύρεση έπεσε θύμα κατάχρησης, δημιουργώντας ζητήματα ασφαλείας.
Το Σύστημα Αυτόματης Αναγνώρισης Πλοίων (AIS) είναι, όπως συνεπάγεται και από τα αρχικά του, ένα σύστημα αυτόματου εντοπισμού και αναγνώρισης πλοίων, τα οποία εκπέμπουν μέσω των θαλάσσιων συχνοτήτων VHF.
Σκοπός του είναι να διασφαλίσει την ασφάλεια του καραβιού μέσω της ανταλλαγής σχετικών πληροφοριών με άλλα πλοία και σταθμούς VTS (Vessel Tracking Services – σύστημα κυκλοφορίας πλοίων) που βρίσκονται στη στεριά.
Πληροφορίες όπως η ταυτότητα του πλοίου, η θέση του, η πορεία του και η ταχύτητά του μπορούν να απεικονίζονται σε μια οθόνη ή στους ηλεκτρονικούς χάρτες ECDIS.
Από τις 31 Δεκεμβρίου του 2004 όλα τα εμπορικά πλοία άνω των 300 κόρων και όλα τα επιβατηγά πλοία ανεξαρτήτως μεγέθους είναι υποχρεωμένα να φέρουν εξοπλισμό AIS, σύμφωνα με το κανονισμό της Διεθνούς Συνθήκης SOLAS (Safety of Life at Sea) του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού, η οποία ψηφίστηκε το 2000.
Εκτιμάται ότι πάνω από 40.000 πλοία είναι εξοπλισμένα με AIS. Ορισμένα από τα προγράμματα που δημιουργήθηκαν για την αποκωδικοποίηση των πληροφοριών που μετέδιδαν τα AIS, έδιναν τη δυνατότητα στο χρήστη να αναμεταδίδει τις πληροφορίες σε τοπικό ή διεθνή δίκτυο.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα και τη μετάδοση των δεδομένων στο διαδίκτυο, άνευ περιορισμών.
Ο IMO αναγκάστηκε να εκδώσει την εξής ανακοίνωση: «Η δημοσίευση στον παγκόσμιο ιστό ή οπουδήποτε αλλού δεδομένων AIS, τα οποία εκπέμπονται από πλοία μπορεί να αποβεί επιζήμια στην ασφάλεια των πλοίων και των λιμενικών εγκαταστάσεων και υπονομεύει τις προσπάθειες του Οργανισμού και των κρατών-μελών όσον αφορά στη βελτίωση της ασφάλειας της διεθνούς ναυτιλιακής βιομηχανίας».
Σε τι ακριβώς χρησιμεύει το AIS;
Πρωταρχικός σκοπός της ευρείας εφαρμογής του Συστήματος Αυτόματης Αναγνώρισης Πλοίων και της συμπερίληψής του ως αναγκαίου εξοπλισμού στα πλοία υπό τους κανονισμούς SOLAS ήταν και είναι η ασφάλεια στη ναυσιπλοΐα.
Η κύρια εφαρμογή του AIS έγκειται στην αποτροπή των ναυτικών ατυχημάτων και ειδικότερα όσον αφορά στις συγκρούσεις πλοίων.
Όταν ένα βαπόρι ταξιδεύει, η θέση, οι κινήσεις και η ταυτότητα των πλοίων στη γύρω περιοχή αποτελούν κρίσιμα στοιχεία, ώστε ο αξιωματικός γέφυρας να ξέρει τι κινήσεις θα κάνει για να αποφύγει τις συγκρούσεις με άλλα πλοία και τις προσκρούσεις με ξέρες ή βράχια.
Στο παρελθόν για αυτό το σκοπό υπήρχε η οπτική παρακολούθηση με το γυμνό μάτι ή με κιάλια, η ανταλλαγή ακουστικών σινιάλων ή μηνυμάτων με σφυρίχτρες ή μέσω VHF, και το ραντάρ ή ARPA –βοήθημα αυτόματης χάραξης στίγματος και πορείας στο χάρτη με ραντάρ.
Ωστόσο, αυτές οι μέθοδοι έχουν και τα μειονεκτήματά τους, καθώς η έλλειψη σαφούς και έγκυρης αναγνώρισης των πλοίων στην οθόνη και οι καθυστερήσεις στον εντοπισμό και τον υπολογισμό των κινήσεων των πλοίων της περιοχής –ειδικά σε πολυσύχναστα νερά– ορισμένες φορές εμπόδιζαν τη σωστή λήψη μέτρων για την αποτροπή της σύγκρουσης.
Τα δεδομένα που μεταδίδονται μέσω AIS, αν και περιορίζονται στις πιο βασικές πληροφορίες, μπορούν να απεικονιστούν στην ίδια οθόνη του ραντάρ ή και του ηλεκτρονικού χάρτη δίνοντας ταυτόχρονα πολύτιμες πληροφορίες.
Επίσης, σε περιοχές και λιμάνια με μεγάλη κίνηση, το AIS δίνει σημαντικές πληροφορίες όσον αφορά στις κινήσεις των πλοίων της περιοχής σε τοπικούς σταθμούς VTS, οι οποίοι έχουν μια πιο πλήρη εικόνα της κατάστασης ανά πάσα στιγμή.
Μια ακόμα πολύτιμη εφαρμογή του AIS παρατηρείται κατά τη διάρκεια επιχειρήσεων αναζήτησης και διάσωσης πλοίων και των πληρωμάτων τους, καθώς είναι σημαντικό για τις αρμόδιες αρχές να γνωρίζουν με ακρίβεια τη θέση των υπόλοιπων πλοίων στην περιοχή ή των ατόμων που βρίσκονται σε κίνδυνο.
Το AIS προσφέρει επιπρόσθετες πληροφορίες και επίγνωση των διαθέσιμων πόρων για επί τόπου δράση. Τέλος, το AIS δημιουργήθηκε για να μπορεί να μεταδίδει στίγμα και άλλα δεδομένα και από πλοηγητικά βοηθήματα, τα οποία είτε βρίσκονται στη στεριά, όπως οι φάροι, είτε στο νερό, όπως οι σημαδούρες.
Το AIS προσφέρει στους ναυτικούς τη δυνατότητα έγκυρης πληροφόρησης σχετικά με:
-Στατικά δεδομένα, όπως το Διεθνές Διακριτικό Σήμα, το όνομα, τον αριθμό αναγνώρισης IMO, τον τύπο του και τις διαστάσεις του πλοίου.
-Δεδομένα σχετικά με το ταξίδι, όπως βύθισμα, είδος φορτίου, προορισμό, και αναμενόμενο χρόνο άφιξης του πλοίου.
-Δυναμικά δεδομένα, όπως την ώρα, τη θέση του πλοίου (γεωγραφικό πλάτος και μήκος), την πορεία, την πορεία ως προς το βυθό, την ταχύτητα , το ρυθμό που στρίβει και την κατάσταση πλεύσης.
Επίσης, το πλοίο μπορεί να δεχθεί πληροφορίες όχι μόνο από άλλα καράβια, αλλά και από αρμόδιες αρχές στην ξηρά όπως την Υπηρεσία Κυκλοφορίας Πλοίων.
Το AIS βοηθάει τους ναυτικούς στο να έχουν καλύτερη και πιο έγκυρη επίγνωση της κατάστασης γύρω τους και επιτρέπει πιο αποτελεσματικές και έγκυρες ρυθμίσεις όσον αφορά στο πέρασμα των πλοίων σε πολυσύχναστα νερά.
Επιπλέον, δίνει στην Ακτοφυλακή μια πιο πλήρη για την κυκλοφορία των πλοίων, η οποία δεν είναι δυνατό να αποκτηθεί μόνο με το ραντάρ. Το AIS, το οποίο εκπέμπει στη ναυτική συχνότητα του VHF, δουλεύει ως ένα σύστημα μετάδοσης που λειτουργεί ως αναμεταδότης.
Έχει τη δυνατότητα επεξεργασίας άνω των 4.500 αναφορών το λεπτό και ενημερώνεται κάθε δύο δευτερόλεπτα περίπου. Έτσι, τα δεδομένα που μεταδίδονται μέσω AIS είναι σχεδόν σε πραγματικό χρόνο και λαμβάνονται από όλα τα πλοία που το διαθέτουν, αλλά και τους σταθμούς στην ξηρά που βρίσκονται στην εμβέλειά του.
Το πλεονέκτημα μιας συνεχούς και αυτόματης ανταλλαγής δεδομένων είναι ότι όλοι όσοι βρίσκονται στο βεληνεκές του σήματος έχουν πρόσβαση σε αυτές τις πληροφορίες.
Και μάλιστα επειδή τα δεδομένα είναι σε ψηφιακή μορφή, το λογισμικό μπορεί να τροποποιηθεί σύμφωνα με τις απαιτήσεις των αξιωματικών, με αποτέλεσμα να μειώνεται η ανάγκη για ακουστικές συναλλαγές μέσω ραδιοφώνου.
Σύστημα Αναγνώρισης και Παρακολούθησης Πλοίων Μεγάλης Εμβέλειας (LRIT)
Στις αρχές του έτους ένα νέο σύστημα εντοπισμού και αναγνώρισης πλοίων ήρθε να συμπληρώσει το AIS. Πρόκειται για το LRIT, δηλαδή το Σύστημα Αναγνώρισης και Παρακολούθησης Πλοίων Μεγάλης Εμβέλειας.
Ο κανονισμός για το νέο σύστημα υιοθετήθηκε κατά 81η συνεδρίαση της Επιτροπής Ναυτικής Ασφάλειας του IMO, τον Μάιο του 2006. Ξεκίνησε να εφαρμόζεται από την 1η Ιανουαρίου του 2008 και αφορά στα πλοία που κατασκευάστηκαν μετά τις 31 Δεκεμβρίου του 2008.
Αυτά, λοιπόν, είναι υποχρεωμένα να φέρουν εξοπλισμό κατάλληλο για LRIT, ενώ τα πλοία που κατασκευάστηκαν πριν από αυτή την ημερομηνία θα πρέπει να αποκτήσουν τον εξοπλισμό LRIT σταδιακά, σύμφωνα με χρονοδιάγραμμα του ΙΜΟ. Από την 1η Ιανουαρίου του 2009 ξεκίνησαν και οι πρώτες αναμεταδόσεις του LRIT από πλοία σε σταθμούς του Καναδά και των ΗΠΑ..
Το AIS και το LRIT κάνουν παρόμοια πράγματα, χρησιμοποιώντας όμως διαφορετικές τεχνολογίες.
Οι διαφορές τους είναι κυρίως τρεις. Πρώτον, η εμβέλεια. Το AIS μπορεί να μεταδίδει στη συχνότητα και εμβέλεια των ραδιοκυμάτων, ενώ το LRIT, όπως υπονοούν και τα αρχικά του ονόματος, έχει εμβέλεια περίπου 1.000 ναυτικών μιλίων. Δεύτερον, η συχνότητα αναμετάδοσης και οι δέκτες των δεδομένων.
Ενώ το AIS δέχεται και μεταδίδει δεδομένα σχεδόν σε πραγματικό χρόνο, το LRIT μεταδίδει πληροφορίες κάθε έξι ώρες, καθώς οι διεθνείς κανονισμοί θέλουν τα πλοία να μεταδίδουν αυτόματα τη θέση τους στο νηολόγιό τους τέσσερις φορές την ημέρα.
Και τρίτον, τα δεδομένα του AIS μεταδίδονται αυτόματα σε όλους του πομπούς AIS που βρίσκονται στη σωστή εμβέλεια, ενώ τα δεδομένα του LRIT προφυλάσσονται. Δηλαδή, σύμφωνα με τον IMO, τα δεδομένα του LRIT θα είναι διαθέσιμα μόνο σε εξουσιοδοτημένους αποδέκτες και έχουν ήδη συνταχθεί κανονισμοί για τη διαφύλαξή τους.
Με λίγα λόγια, ο IMO μη θέλοντας να επαναλάβει «λάθη του παρελθόντος», φρόντισε να διαφυλάξει τα δεδομένα του LRIT πριν εφαρμοστεί το σύστημα, όπως έγινε με το AIS.
To LRIT αποτελεί πρόταση της Αμερικάνικης Ακτοφυλακής μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 στις Η.Π.Α.
Η Αμερικανική Ακτοφυλακή ήθελε ένα σύστημα εντοπισμού και των 50.000 περίπου πλοίων του παγκόσμιου στόλου. Το LRIT της επιτρέπει να εντοπίζει τη θέση των πλοίων που πλησιάζουν στα 1.000 ναυτικά μίλια από τις ακτές της. Κάθε κράτος έχει το δικαίωμα να ζητήσει τις πληροφορίες του LRIT που μεταδίδουν τα πλοία στα νηολόγιά τους, με προορισμό τα χωρικά τους ύδατα.
Στις 2 Οκτωβρίου του 2007, τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποφάσισαν να δημιουργήσουν Κέντρο Δεδομένων LRIT της E.E. (EU LRIT DC), το οποίο διευθύνει η Κομισιόν σε συνεργασία με τα κράτη-μέλη μέσω της EMSA (Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ναυτικής Ασφάλειας). Σύμφωνα με την EMSA, σκοπός του EU LRIT DC είναι η ναυτική ασφάλεια, η αναγνώριση και διάσωση και η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος.
Ναυτική Ασφάλεια;
Η συνύπαρξη του AIS και του LRIT θέτουν μια σειρά από ερωτήματα: Γιατί τα πλοία χρειάζεται να είναι εξοπλισμένα και με τα δύο συστήματα; Γιατί προστατεύουμε τα δεδομένα του LRIT και όχι του AIS; Τελικά, πού βοήθησαν το AIS και το LRIT, όταν ναυτιλιακές αρχές ανά τον κόσμο έψαχναν επί δύο εβδομάδες το ARCTIC SEA;
Ο IMO θα απαντήσει –όχι απολύτως ικανοποιητικά– ότι είναι θέμα εμβέλειας. Το AIS έχει μικρή εμβέλεια (περίπου 40 ναυτικά μίλια) και χρησιμοποιείται μεταξύ πλοίων και για το συντονισμό της κυκλοφορίας στα λιμάνια για ασφάλεια. Από την άλλη, το LRIT έχει μεγάλη εμβέλεια και χρησιμοποιείται μόνο από ειδικές υπηρεσίες αρμόδιες για την ασφάλειά μας.
Και αυτή ήταν όντως η πραγματικότητα μέχρι πρότινος. Ωστόσο, από τότε που τα δεδομένα του AIS μεταδίδονται μέσω δορυφόρου, η εμβέλειά του έχει πάψει να είναι περιορισμένη.
Η αμερικάνικη εταιρεία δορυφόρων Orbcomm θα χρειαστεί μόλις 24 δορυφόρους στο μέγεθος μικρών ψυγείων, ώστε να μπορέσει να παρέχει πλήρη κάλυψη των μεταδόσεων AIS όλων των πλοίων του παγκόσμιου στόλου και σκοπεύει να έχει και τους 24 σε τροχιά ως το 2013.
Οι ΗΠΑ ανέθεσαν στην Orbcomm να αναπτύξει ένα σύστημα παρακολούθησης όλων των πλοίων γύρω από τις ακτές της. Όμως, το σύστημα της Orbcomm των 24 δορυφόρων σε τροχιά μόλις 825 χλμ. πάνω από τη Γη, θα μπορεί να εντοπίζει τα πλοία σε όλο τον κόσμο, ακόμα και στις πολικές περιοχές.
Το 2007 η Νορβηγία ολοκλήρωσε το σχεδιασμό του δικού της συστήματος εντοπισμού δεδομένων AIS από το διάστημα, με σκοπό να έχει μια καλύτερη και πιο ολοκληρωμένη εικόνα των δραστηριοτήτων στους ωκεανούς εντός των χωρικών της υδάτων.
Η κυβέρνηση ζήτησε από τη νορβηγική εταιρεία Kongsberg Seatex να δημιουργήσει ένα δέκτη AIS, ο οποίος θα τοποθετηθεί σε ειδική δορυφορική πλατφόρμα καναδέζικου σχεδιασμού. Το χρονοδιάγραμμα εκτόξευσης του δορυφόρου στο διάστημα θα πραγματοποιηθεί στα τέλη του 2009 ή μέσα στο 2010.
Σύμφωνα με δηλώσεις του αντιπροέδρου της AIS κ. Greg Flessate, η Orbcomm έχει μεγάλη πείρα όσον αφορά στο να δουλεύει με συστήματα που περιλαμβάνουν τη μετάδοση δεδομένων από μηχανή σε μηχανή μέσω των ήδη υπαρχόντων δορυφόρων της. Υποστήριξε ότι έχουν τοποθετηθεί αρκετοί μηχανισμοί για τη διαφύλαξη των δεδομένων.
Η Orbcomm θα ξεκινήσει να εκτοξεύει του δορυφόρους εντοπισμού δεδομένων του AIS από τα τέλη του 2010. Ο κάθε δορυφόρος θα ζυγίζει περίπου μισό τόνο και ήδη έξι από τους δορυφόρους M2M της εταιρείας έχουν τη δυνατότητα εντοπισμού δεδομένων AIS.
Οι δορυφόροι έχουν, επίσης, τη δυνατότητα να εντοπίζουν σινιάλα AIS σε περιοχή 3.000 ν.μ. χωρίς να χάνουν δεδομένα ή να μπερδεύουν το ένα πλοίο με το άλλο.
Η δορυφορική αναμετάδοση των δεδομένων AIS θέτει υπό αμφισβήτηση την αξία της επιμονής του IMO για τη χρήση του LRIT, που θέλει τα πλοία να μεταδίδουν πληροφορίες σχετικά με την ταυτότητά τους, τη θέση και την ώρα της εν λόγω θέσης κάθε έξι ώρες στο νηολόγιό τους με πρόσβαση σε αυτές από τα παράκτια κράτη.
Από τον περασμένο Ιούνιο αναμένεται από τα εθνικά νηολόγια να επιθεωρούν πλοία, ώστε να διασφαλίσουν ότι έχουν τον κατάλληλο εξοπλισμό για LRIT.
Μήπως τελικά η «εκτόξευση στο διάστημα» του AIS, καταστήσει το LRIT περιττό; Ειδικά όσον αφορά στις επιχειρήσεις αναζήτησης και διάσωσης, ποια μετάδοση θα αποβεί πιο χρήσιμη; Αυτή που έχει να ανανεωθεί έξι ώρες ή αυτή που είναι σε πραγματικό χρόνο;
Ωστόσο, με την τρομοκρατία και ειδικότερα την πειρατεία να οργιάζουν τα τελευταία χρόνια, τα δεδομένα που εκπέμπουν τα συστήματα αυτόματης αναγνώρισης πλοίων αποτελούν «χρυσό» στα «λάθος χέρια».
Ήδη τα δεδομένα AIS κυκλοφορούν ανενόχλητα στο διαδίκτυο, τώρα που οι δορυφόροι μπορούν να διαβάσουν και το ίντερνετ να μοιράσει δεδομένα AIS από το διάστημα!
Όσον αφορά στα επιχειρήματα των ΗΠΑ ότι το LRIT χρησιμεύει στην αντιτρομοκρατική ασφάλεια, με δυσκολία κάποιος θα πιστέψει ότι η θέση του πλοίου ανά έξι ώρες (ή ακόμα και ανά πάσα στιγμή) θα εμποδίσει τρομοκράτες να εισβάλλουν στα χωρικά της ύδατα προτού να είναι αργά. Κυρίως αν σκεφτεί κανείς ότι οι αρμόδιες αρχές δεν έχουν περισσότερες πληροφορίες για το ποιος είναι πάνω στο πλοίο –όπου βρίσκεται και η ουσία– από ό,τι είχαν και πριν το LRIT ή το AIS.
Αναδημοσίευση από το περιοδικό ΕΦΟΠΛΙΣΤΗΣ,τεύχος ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ (www.efoplistis.gr )
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου